Η κρίση πανικού στο μικροσκόπιο...

Το έχετε αισθανθεί ποτέ σε μέρη με πολύ κόσμο. Την καρδιά σας να χτυπά όλο και πιο γρήγορα, να μην μπορείτε να αναπνεύσετε, να ζαλίζεστε, να τρέμετε, να νιώθετε σαν να μην είστε εσείς αλλά κάποιος άλλος και να φοβάστε ότι η καρδιά σας θα σταματήσει και θα πεθάνετε;

Τα συμπτώματα αυτά περιγράφουν μία χαρακτηριστική κρίση πανικού, η οποία εκδηλώνεται με:

* Βραχείες και αιφνίδιες οξείες κρίσεις άγχους διάρκειας τουλάχιστον 10 λεπτών.

* Φόβος και ατέρμονη απειλή για έναν επερχόμενο ενδοψυχικό ή εξωγενή κίνδυνο.

* Οι χτύποι της καρδιάς αυξάνονται, η αναπνοή βαραίνει, το στήθος πονά, το σώμα τρέμει, ο φόβος της λιποθυμίας και του επικείμενου θανάτου κυριαρχεί.

* Η ροή της σκέψης επιταχύνεται, χάνει τον λογικό ειρμό της και το άτομο φοβάται ότι θα τρελαθεί.

* Μετά την πρώτη κρίση, το άτομο νιώθει απειλημένο και «μεταφράζει» καταστροφικά τα αρνητικά συναισθήματά του (όπως π.χ. τον φόβο), τις σκέψεις του («θα πάθω εγκεφαλικό»), τα σωματικά συμπτώματα (π.χ. την ταχυκαρδία ή τη δύσπνοια).

* Ο φόβος μιας επόμενης κρίσης το καθιστά ευάλωτο και αποφευκτικό από την έως τώρα λειτουργία της καθημερινότητάς του.

Οι κρίσεις πανικού συχνά ακολουθούν στρεσογόνα, απρόβλεπτα γεγονότα, όπως είναι ο αιφνίδιος θάνατος ή η αρρώστια ενός αγαπημένου προσώπου. Οι βαθύτερες πεποιθήσεις που υιοθετεί ένα παιδί από το πρώιμο οικογενειακό περιβάλλον, όπως π.χ. ότι «πρέπει πάντα να έχω τον απόλυτο έλεγχο για να είμαι δυνατός» κάθε άλλο παρά βοηθούν κάποιον να αντέξει στιγμές ψυχολογικής αδυναμίας.

Οι κρίσεις πανικού διαιωνίζονται κατόπιν από το ίδιο το άτομο, μέσα από την επιλεκτική εστίασή του στις σωματικές λειτουργίες του (π.χ. τους χτύπους της καρδιάς), το προσδοκητικό άγχος του για την επόμενη κρίση και την τάση του να αποφεύγει τις καταστάσεις που έχουν συνδεθεί με τον φόβο (π.χ. μέσα μαζικής μεταφοράς, δημόσιους χώρους).

Το ερώτημα είναι: οι κρίσεις πανικού είναι επικίνδυνες και προμηνύουν μια ασθένεια, σωματική ή ψυχική; Υπάρχει θεραπεία;

Σχετικά με την αγωνία για την επικινδυνότητα των συμπτωμάτων στις κρίσεις πανικού, ξεκαθαρίζουμε ότι οι κρίσεις αυτές δεν καταλήγουν σε οργανικές ασθένειες, ούτε το άτομο κινδυνεύει να τρελαθεί – ωστόσο κουράζουν και αποδυναμώνουν ψυχολογικά τον άνθρωπο που τις βιώνει.

Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία είναι σήμερα η αποτελεσματικότερη προσέγγιση στην αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού και σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυται ο συνδυασμός της με τη χρήση νεώτερων αντικαταθλιπτικών φαρμάκων SSRI.